De regels inzake oneerlijke handelspraktijken zijn niet van toepassing op de aankoop door een onderneming van een goed van de consument, tenzij deze aankoop strikt is verbonden met een dienst aan de consument
In zijn arrest 5 december 2024 boog het Europees Hof van Justitie[1] zich over de vraag of de Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken van toepassing is op reclame van een onderneming die goud taxeert en vervolgens aankoopt van consumenten. Het Hof oordeelde dat de aankoop van goederen door een onderneming in principe buiten het toepassingsgebied van de Richtlijn valt. In de mate dat de aankoop echter onlosmakelijk verbonden is met de taxatiedienst die aan de consument wordt geleverd, moeten beide handelingen samen worden gezien als één gecombineerde handelspraktijk die wél onder de Richtlijn valt.
De onderneming Guldbrev is actief in de onlinetaxatie en -aankoop van goud van consumenten. De Zweedse Consumentenombudsman beschuldigde Guldbrev van oneerlijke reclame in strijd met de Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken2 en verzocht de Zweedse rechter deze praktijk te verbieden. Guldbrev stelde daarentegen dat haar activiteiten, nl. de taxatie en aankoop van goud, niet onder deze Richtlijn vielen en het dus niet gebonden was aan de regels inzake oneerlijke reclame.
De Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken beschermt consumenten tegen oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen vóór, gedurende en na een commerciële transactie met betrekking tot een ‘product’ (zijnde: “een goed of dienst, met inbegrip van onroerend goed, rechten en verplichtingen”). Klassiek denkt men dan aan de dienstverlening of de verkoop aan de consument. De vraag was dus: kan een taxatiedienst en de daaropvolgende aankoop van goud (beide) als een “product” worden beschouwd in de zin van de Richtlijn? De Zweedse rechter legde de kwestie voor aan het Hof van Justitie1.
Het Hof benadrukte dat een handeling alleen een “handelspraktijk jegens consumenten” is in de zin van de Richtlijn, indien deze handeling rechtstreeks verband houdt met de verkoopbevordering, verkoop of levering van een product aan consumenten. De taxatie van goud is een dienst die wordt geleverd aan de consument en dus een product in de zin van de Richtlijn. Elke verkoopbevorderende handeling m.b.t. die dienst valt dus onder de Richtlijn. Echter, de verkoop van goud door een consument aan een onderneming valt in principe buiten het toepassingsgebied. Enkel wanneer de taxatiedienst en de aankoop van het goud worden gecombineerd in één enkel aanbod, zal deze combinatie een handelspraktijk vormen in de zin van de Richtlijn en dus in zijn geheel onderworpen zijn aan de regels inzake oneerlijke (reclame)praktijken.
Dit was het geval volgens het Hof. Guldbrev was namelijk enkel bereid het goud te kopen indien de consument instemde met de voorafgaande taxatiedienst, en de prijs die daarbij werd vastgesteld. De aankoop en taxatie vormden dus samen een onlosmakelijk geheel en kon in zijn geheel als een “product” in de zin van de Richtlijn worden beschouwd.
Ondernemingen die goederen van consumenten aankopen, vallen dus in principe niet onder de Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken. Wanneer een dergelijke aankoop echter onlosmakelijk verbonden is met een dienst aan de consument, zoals taxatie, kan de combinatie daarvan wel als een “product” in de zin van de Richtlijn worden beschouwd.
- 2
Richtlijn 2005/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 mei 2005 betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten op de interne markt en tot wijziging van Richtlijn 84/450/EEG van de Raad, Richtlijnen 97/7/EG, 98/27/EG en 2002/65/EG van het Europees Parlement en de Raad en van Verordening (EG) nr. 2006/2004 van het Europees Parlement en de Raad.
- 1
Hof van Justitie 5 december 2024, C-379/23, Guldbrev AB t. Konsumentenombudsmannen.
