Voorstel Europees verbod op het gebruik van PFAS in consultatie

Het verbod

Het voorgestelde verbod zal via REACH werken. REACH is de Europese verordening inzake productie van en handel in chemische stoffen. Het handelen in strijd met de relevante onderdelen uit REACH is op grond van de Wet milieubeheer verboden. Het ECHA is het agentschap dat uitvoering geeft aan de wetgeving van de EU op het gebied van chemische stoffen, waaronder de REACH-verordening, en behandelt het ingediende voorstel voor een PFAS-restrictie.

Het voorstel betreft PFAS in brede zin, te weten: PFAA’s, fluorpolymeren en gefluoreerde gassen. Een kleine groep van volledig afbreekbare PFAS is uitgesloten van het verbod zoals voorgesteld. Het voorstel strekt tot het verbieden van de productie, het in de handel brengen en het gebruiken van PFAS. Het verbod ziet op de productie van PFAS zelf, én als bestanddeel van een andere stof, mengsel of voorwerp. Daarbij is de concentratie van belang (vanaf 25 ppb (parts per billion) voor individuele PFAS, vanaf 250 ppb voor de som van individuele PFAS, vanaf 50 ppm (parts per million) voor PFAS in het algemeen).

De voorgestelde vorm voor het verbod is een volledig verbod, dat ingaat18 maanden nadat het besluit over het voorstel door de Europese Commissie is genomen. Wij verwachten dat als het voorstel wordt aangenomen, het verbod grote effecten zal hebben omdat PFAS in veel producten en productieprocessen voorkomen. Wel zal sprake zijn van enkele tijdelijke gebruiksspecifieke uitzonderingen, en enkele niet-tijdelijke uitzonderingen voor specifieke toepassingen. Voorbeelden van enkele tijdelijke uitzonderingen zijn PFAS in slangen en katheters voor medische hulpmiddelen, airco’s in auto’s met een verbrandingsmotor (alle 5 jaar), oliewinnings- en mijningsactiviteiten, professionele beschermende kleding en implanteerbare medische toepassingen (alle 12 jaar). Zie tabel 9 van het voorstel (p. 115-137) voor een volledig overzicht van de uitzonderingen.

Planning behandeling restrictievoorstel

Zoals hiervoor toegelicht loopt de consultatie naar aanleiding van het voorstel voor een Europese PFAS-restrictie tot 25 september 2023. In de loop van 2024 zullen de wetenschappelijke comités van ECHA opinies over het voorstel uitbrengen. In 2025 is het besluit van de Europese Commissie inzake het voorstel voorzien. Als wordt besloten het verbod in werking te laten treden, dan zal inwerkingtreding in 2026/2027 volgen.

De consultatie

In dit stadium is het voor bedrijven belangrijk om te zorgen dat er inzicht is in het gebruik van PFAS in de productieprocessen en de producten die worden geproduceerd of gebruikt, om te kunnen beoordelen in hoeverre het voorstel de onderneming raakt. Als het op basis van die inventarisatie nuttig lijkt om een reactie op de consultatie in te dienen, kan dat tot 25 september 2023. Via die route kan informatie worden ingediend over het gebruik van PFAS en de implicatie van de restrictie. Die informatie kunnen de wetenschappelijke comités van het ECHA dan betrekken bij de behandeling van het voorstel.

Het ECHA heeft een guidance voor het leveren van input voor consultaties gepubliceerd. Het ECHA benadrukt hierin onder andere dat het beste is om informatie zo snel als mogelijk in te dienen, om te verzekeren dat de wetenschappelijke comités van ECHA deze informatie optimaal kunnen gebruiken. Als een deel van de informatie snel verzameld kan worden en een ander deel niet, dan adviseert het ECHA de informatie via twee afzonderlijke reacties in te dienen. NB: de guidance benadrukt ook dat het de verantwoordelijkheid is van de indiener van de consultatie om de vertrouwelijke informatie uit de niet-vertrouwelijke delen van de reactie te verwijderen.

Reacties kunnen (naar wij van het RIVM begrijpen) het beste zo snel mogelijk en per sector ingediend worden, om te verzekeren dat ze zo goed mogelijk worden betrokken bij de besluitvorming rond het voorstel voor het verbod. Voordat de wetenschappelijke comités hun opinie over het voorstel uitbrengen kunnen reacties nog inhoudelijk worden meegenomen in het voorstel; daarna is er alleen nog politieke besluitvorming en is het lastiger om op details invloed uit te oefenen.

Online informatiesessie op 5 april a.s.

Op 5 april a.s. wordt van 11:00 tot 13:00 uur EEST (12:00 tot 14:00 uur CET) een online informatiesessie over het voorstel gehouden. Tijdens de sessie zullen deskundigen van ECHA en de vijf nationale autoriteiten uitleg geven over het proces van de behandeling van het voorstel, de inhoud van het voorstel en hoe men kan deelnemen aan de consultatie.

De sessie wordt gehouden in het Engels en kan zonder registratie rechtstreeks vanaf de homepage van ECHA worden bekeken. Vragen kunnen voorafgaand aan de informatiesessie via deze link naar het deskundigenpanel worden gestuurd. Die vragen zullen ook worden behandeld tijdens de informatiesessie op 5 april.