[Update] Eerste Kamer neemt wetsvoorstel UBO-register aan

Implementatie Vierde Anti-Witwasrichtlijn

De verplichting tot het inrichten van een UBO-register vloeit voort uit de Vierde Anti-witwasrichtlijn (EU/2015/849), zoals gewijzigd door de Vijfde Anti-witwasrichtlijn (EU/2018/843). Het UBO-register moet helpen voorkomen dat het financiële stelsel wordt gebruikt voor het witwassen van geld of voor terrorismefinanciering.

Contouren UBO-register

Rechtspersonen moeten zelf hun UBO’s registreren bij het UBO-register, dat wordt beheerd door de Kamer van Koophandel (KvK). Bepaalde informatie over de UBO’s wordt publiek toegankelijk. Het betreft de naam, geboortemaand- en jaar, woonstaat, nationaliteit en de aard en omvang van het gehouden belang. In onze nieuwsberichten van 11 april 2019 en 6 februari 2020 gaan we uitvoerig in op de verschillende onderdelen van het wetsvoorstel.

Voor welke rechtspersonen gaat de UBO-registratieverplichting gelden?

De verplichting om UBO(‘s) te registreren gaat gelden voor in Nederland opgerichte vennootschappen en andere juridische entiteiten:

• BV’s en NV’s, anders dan beursvennootschappen en hun 100% directe en indirecte dochterondernemingen;  
• Europese naamloze vennootschappen (SE's);
• Europese economische samenwerkingsverbanden (EESV's);
• Europese coöperatieve vennootschappen (SCE's);
• Coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen;
• Verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid en verenigingen met beperkte rechtsbevoegdheid die een onderneming exploiteren;
• Stichtingen;
• Personenvennootschappen (maatschap, vof, cv); en
• Rederijen.

Webtool: UBO en pseudo-UBO

Een UBO is de natuurlijke persoon die eigenaar is van of uiteindelijke zeggenschap heeft over een entiteit. Er kan per entiteit meer dan één UBO zijn. In het Uitvoeringsbesluit Wwft 2018 worden de natuurlijke personen aangewezen die in elk geval gelden als UBO per type (rechts)persoon.

Indien geen UBO is achterhaald, of indien er enige twijfel bestaat of de achterhaalde persoon of personen de UBO is, respectievelijk zijn, dient de rechtspersoon de zogenaamde “pseudo-UBO” te registreren: het hoger leidinggevend personeel van de rechtspersoon zelf. In Nederland is dit het gehele bestuur.

Onze Stibbe UBO Webtool laat zien onder welke voorwaarden een natuurlijk persoon kan worden beschouwd als UBO en bovendien wordt duidelijk welke informatie dient te worden geregistreerd.

Beursvennootschappen en hun 100% dochterondernemingen: minister verduidelijkt de regeling 

Beursvennootschappen en hun 100% dochterondernemingen zijn uitgezonderd van de verplichting om hun UBO’s te registreren. De minister heeft verduidelijkt dat het gaat om beursvennootschappen die zijn onderworpen aan de Transparantierichtlijn danwel beursvennootschappen die zijn genoteerd in een staat buiten de EU, voor zover die ondernemingen in die staat aan EU-gelijkwaardige openbaarmakingseisen zijn onderworpen. De minister heeft bovendien bevestigd dat ook indirecte 100% dochterondernemingen van deze beursvennootschappen zijn vrijgesteld van de registratieverplichting.

Afscherming

In uitzonderlijke omstandigheden kan de UBO een verzoek doen bij de KvK tot afscherming van de openbare gegevens in het register. Tot de KvK onherroepelijk op een dergelijk verzoek heeft besloten worden de gegevens alvast afgeschermd. De Vierde Anti-Witwasrichtlijn staat afscherming toe indien de UBO zou worden blootgesteld “aan een onevenredig risico, een risico op fraude, ontvoering, chantage, afpersing, pesterijen, geweld of intimidatie”. Per geval moet “een gedetailleerde beoordeling van de uitzonderlijke aard van de omstandigheden” worden gemaakt.

De KvK beoordeelt niet zelf of sprake is van een voldoende risico om tot afscherming over te gaan. In plaats daarvan gaat de KvK na of de politie persoonsbeveiliging verzorgt op grond van de Circulaire bewaken en beveiligen 2019. Als dat het geval is, worden de openbare persoonsgegevens door de KvK gedurende vijf jaar afgeschermd.

Dit afschermingsregime sluit aan bij het regime dat ook voor het Kadaster geldt. De minister heeft opgemerkt dat UBO’s zich op voorhand bij de politie of het Openbaar Ministerie (OM) kunnen melden indien zij verwachten dat bij openbaarheid van de gegevens sprake zal zijn van een onevenredig risico. Het is echter nog niet duidelijk hoe de politie en het OM hiermee om zullen gaan.

Wanneer gaat de UBO-registratieverplichting in?

Na inwerkingtreding van de wet hebben bestaande rechtspersonen 18 maanden de tijd om hun UBO(‘s) te registreren bij het UBO-register. Nieuw op te richten rechtspersonen dienen hun UBO(‘s) echter al te registreren wanneer zij zich voor het eerst aanmelden bij het handelsregister voor de registratie van hun onderneming. De KvK gaat alle relevante entiteiten informeren over deze nieuwe verplichtingen. Dan zal vermoedelijk ook meer bekend worden over de praktische uitwerking van de UBO-registratieverplichting.

Wat gebeurt er als de UBO informatie niet wordt verstrekt?

Rechtspersonen zijn verplicht om informatie over hun UBO(‘s) re registreren bij de KvK. UBO’s zijn verplicht om aan een verzoek om informatie mee te werken. Het niet naleven van deze regels kan leiden tot een administratieve of strafrechtelijke sanctie voor zowel de rechtspersoon als de UBO.

Intern register stichtingen

Aanvullend is het bestuur van een stichting verplicht alle begunstigden, die een uitkering krijgen van 25% of minder van de uitgekeerde bedragen in een bepaald boekjaar, in een register in de eigen administratie op te nemen (art. 2:290 BW). De minister heeft verduidelijkt dat deze verplichting gezien moet worden als een specificering van de administratieplicht van art. 2:10 BW. Van stichtingen wordt niet gevraagd om meer gegevens te verzamelen over de personen aan wie zij doneren dan zij nu reeds op grond van hun boekhoudverplichting doen.

Consultatie wetsvoorstel trusts en soortgelijke juridische constructies

Er komt ook een register voor de UBO’s van trusts en soortgelijke juridische constructies. Hiertoe is in de periode van 17 april 2020 t/m 15 mei 2020 een consultatie gehouden.

De verantwoordelijkheid voor de registratie van de UBO’s van trusts en soortgelijke juridische constructies rust op de trustee. De KvK beheert dit register. Net als bij het UBO-register voor rechtspersonen geldt dat bepaalde gegevens openbaar zijn en andere (aanvullende) gegevens alleen toegankelijk zijn voor de Financial Intelligence Unit (FIU) en de bevoegde autoriteiten als de FIOD en de Belastingdienst.

Het is nog niet bekend wanneer de wet in werking zal treden. Na inwerkingtreding van de wet wordt een overgangsperiode van drie maanden gehanteerd voor het voldoen aan de registratieplicht. De registratie in het register dient na de overgangsperiode uiterlijk een week na het plaatsvinden van het feit ten gevolge waarvan de verplichting ontstaat plaats te vinden.

Update 7 juli 2020

De Wet is op 7 juli 2020 samen met het inwerkingtredingsbesluit in het Staatsblad gepubliceerd. De wet treeft (deels) in werking met ingang van 8 juli 2020. Het betreft de verplichting voor rechtspersonen om informatie over hun UBO’s te verzamelen en bij te houden en de verplichting voor stichtingen om uitkeringen van 25 procent of minder bij te houden. De verplichting voor rechtspersonen om de UBO-informatie te registreren in het UBO-register en de daarmee verband houdende verplichtingen treden op 27 september 2020 in werking. Na 27 september 2020 krijgen bestaande rechtspersonen 18 maanden de tijd voor deze registratie. Nieuw op te richten rechtspersonen moeten hun UBO(‘s) na 27 september 2020 echter al registreren wanneer zij zich voor het eerst aanmelden bij het handelsregister voor de registratie van hun onderneming. Voor meer informatie over de inwerkingtreding zie onze short read van 7 juli 2020.