Het Nederlandse UBO-register: vermoedelijk nog dit voorjaar operationeel

Implementatie UBO-register

De verplichting tot het inrichten van een UBO-register vloeit voort uit de Vierde Anti-witwasrichtlijn (EU/2015/849), zoals gewijzigd door de Vijfde Anti-witwasrichtlijn (EU/2018/843). De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel tot implementatie van het UBO-register op 10 december 2019 aangenomen. Het wetsvoorstel wordt op dit moment behandeld door de Eerste Kamer. Het wetsvoorstel wijzigt onder meer de Handelsregisterwet en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. In 2019 is ook een ontwerp implementatiebesluit geconsulteerd. Hierin wordt onder meer een regeling voorgesteld voor de afscherming van UBO-gegevens, waarover hierna meer.

Contouren UBO-register

In het UBO-register dienen rechtspersonen zelf informatie over hun UBO’s te registreren. Het UBO-register moet helpen voorkomen dat het financiële stelsel wordt gebruikt voor het witwassen van geld of voor terrorismefinanciering. De Kamer van Koophandel (KvK) beheert het UBO-register. Bepaalde informatie wordt publiek toegankelijk. Bestaande rechtspersonen hebben na inwerkingtreding van de wet 18 maanden de tijd om hun UBO(‘s) in het UBO-register te registreren. Nieuw op te richten rechtspersonen dienen hun UBO(‘s) te registreren wanneer zij zich voor het eerst aanmelden bij het handelsregister voor de registratie van hun onderneming. Uit de Memorie van toelichting blijkt dat na inwerkingtreding van de wet alle relevante entiteiten zullen worden geïnformeerd over deze nieuwe verplichtingen. In ons Nieuwsbericht van 11 april 2019 gaan we uitvoerig in op de verschillende onderdelen van het wetsvoorstel.

UBO-begrip

Een UBO is de natuurlijke persoon die eigenaar is van of uiteindelijke zeggenschap heeft over een entiteit. Er kan per entiteit meer dan één UBO zijn. In het Uitvoeringsbesluit Wwft 2018 worden de natuurlijke personen aangewezen die in elk geval gelden als UBO per type (rechts)persoon. In het geval van kapitaalvennootschappen (BV's, NV's, Europese NV's, Europese coöperatieve vennootschappen) zijn dit de natuurlijke personen die direct of indirect meer dan 25% van de aandelen, stemrechten of het eigendomsbelang in de rechtspersoon bezitten, of die op andere wijze de uiteindelijke eigenaar zijn van of zeggenschap hebben over de rechtspersoon.

Pseudo-UBO

Indien na uitputting van alle mogelijke middelen en op voorwaarde dat er geen gronden voor verdenking bestaan, geen UBO is achterhaald, of indien er enige twijfel bestaat of de achterhaalde persoon of personen de UBO is, respectievelijk zijn, dient de rechtspersoon de zogenaamde “pseudo-UBO” te registreren: het hoger leidinggevend personeel van de rechtspersoon zelf. Naar Nederlands recht worden de natuurlijke persoon of personen die bestuurder(s) zijn, beschouwd als senior management. Het gaat hier om het gehele bestuur.

Beursvennootschappen en hun 100% dochterondernemingen: minister verduidelijkt de regeling 

Beursvennootschappen en hun 100% dochterondernemingen zijn uitgezonderd van de verplichting om hun UBO’s te registreren. De minister heeft bovendien bevestigd dat ook indirecte 100% dochterondernemingen van beursvennootschappen zijn vrijgesteld van de registratieverplichting.

Openbaarheid van UBO-informatie

Het Nederlandse UBO-register is een openbaar register. Uit bijgevoegde powerpoint [link] blijkt welke gegevens openbaar zijn voor iedereen en welke gegevens niet-openbaar zijn.

Met betrekking tot de openbare gegevens is het mogelijk om afscherming daarvan te verzoeken bij de KvK. Het afschermingsregime wordt geregeld in het ontwerp Implementatiebesluit. Hierin is, kort gezegd, bepaald dat afscherming alleen wordt toegekend indien de UBO minderjarig is, onder curatele is gesteld, of door het lokale dan wel het nationale bevoegde gezag wordt beveiligd.

Bevoegde autoriteiten (zoals de AFM, DNB, Belastingdienst, FIOD, het Openbaar Minister, etc.) en de Financial Intelligence Unit hebben toegang tot alle (ook afgeschermde) informatie.

Privacy maatregelen

Ten aanzien van de privacy van UBO’s wordt geregeld dat:

i.    alleen de FIU en bevoegde autoriteiten op naam in het register kunnen zoeken; 
ii.    personen die om informatie verzoeken worden geregistreerd;
iii.    een informatieverzoek alleen tegen vergoeding kan plaatsvinden; 
iv.    de identificatie van de raadplegers van het register wordt verbeterd; en
v.    UBO’s inzicht krijgen in hoe vaak hun informatie wordt geraadpleegd.

Maatregel iv) en v) worden in een later stadium ingevoerd.

Status Centraal aandeelhoudersregister

Naast het UBO-register worden in Nederland ook voorbereidingen getroffen voor een centraal aandeelhoudersregister (CAHR). Het CAHR dient onderscheiden te worden van het UBO-register.  Het CAHR heeft alleen betrekking op BV's, niet-beursgenoteerde NV's en Europese NV's en coöperaties met statutaire zetel in Nederland. Het UBO-register kent een veel breder toepassingsbereik. Bovendien wordt het CAHR niet openbaar toegankelijk: alleen aandeelhouders, notarissen en overheidsdiensten krijgen toegang. De informatie in het CAHR is daarnaast afkomstig van notarissen en het register wordt ondergebracht bij het handelsregister van de KvK.

Op 19 januari 2017 is een initiatiefwetsvoorstel tot instelling van een CAHR bij de Tweede Kamer ingediend. Het kabinet is van mening dat het CAHR onder voorwaarden een toegevoegde waarde kan hebben. Maar ook dat nu niet het juiste moment is om een besluit te nemen over de instelling van een CAHR. Op 3 oktober 2019 vond (deels) de parlementaire behandeling van het initiatiefwetsvoorstel plaats. Het is nog niet bekend wanneer deze behandeling wordt voortgezet. 

Zie voor meer informatie over het UBO-register en het CAHR ook onze Corporate Updates van 26 juli 2019 en 29 januari 2019.