Invoering van de bankierseed in België
Op 15 januari werd de wet tot invoering van de bankierseed en tuchtrechtelijke regeling gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De wet werd op 28 januari aangevuld met een Koninklijk Besluit dat op 8 februari werd gepubliceerd. De nieuwe bepalingen zullen in twee fasen in werking treden, deels op 15 januari 2025 en deels op 15 juli 2026.
Bovengenoemde wet, aangevuld door het Koninklijk Besluit, voert in het Belgische rechtssysteem een tuchtregeling in, samen met een verplichte bankierseed, voor bepaalde kaderleden en personeelsleden van kredietinstellingen en agenten van bank- en beleggingsdiensten.
Waarom?
Het doel is om het vertrouwen van het publiek in de banksector te versterken. Het nut van deze regeling is in het verleden meermaals benadrukt, met name door de parlementaire onderzoekscommissie die belast was met het onderzoek naar de oorzaken van de ineenstorting van de Optima bank. Het volgt op een eerste poging, die nooit in werking is getreden, om een gedeeltelijk zelfregulerend tuchtstelsel in te voeren door de wet van 22 april 2019. Dit soort regelingen bestaat al in Nederland.
Wie?
De verplichting om een eed af te leggen en ethische regels te respecteren geldt niet voor alle werknemers in de banksector.
De betrokken entiteiten zijn kredietinstellingen naar Belgisch recht, naar het recht van een andere lidstaat van de Europese Unie of naar het recht van een derde land met een vestiging (bijkantoor of verbonden agent) op het Belgisch grondgebied, alsook agenten van bank- en beleggingsdiensten die in naam en voor rekening van deze laatste optreden.
Binnen deze "geviseerde entiteiten" zijn enkel volgende "bankdienstverleners" gehouden tot de twee verplichtingen:
- personen die onderworpen zijn aan doorlopende deskundigheid en professionele betrouwbaarheid (fit & proper);
- de verantwoordelijke leidinggevenden;
- agenten van bank- en beleggingsdiensten die bij de FSMA geregistreerd zijn als natuurlijke personen; en
- elke andere persoon die rechtstreeks betrokken is bij bankactiviteiten of die bankdiensten verleent op Belgisch grondgebied.
Wat?
De wet introduceert twee soorten verplichtingen:
- enerzijds duidelijke tuchtregels gebaseerd op de concepten van eerlijkheid, integriteit, bekwaamheid en professionalisme, evenals de verplichting om te handelen in het belang van klanten en hen billijk te behandelen;
- anderzijds de verplichting voor de betrokken personen om een eed af te leggen en zich ertoe te verbinden de bovengenoemde tuchtregels na te leven.
Ter ondersteuning van deze twee nieuwe categorieën van verplichtingen kent de wet aan de FSMA de bevoegdheid toe om tuchtsancties (waarschuwing, berisping en beroepsverbod) op te leggen wanneer zij vaststelt dat de betrokkene de voormelde deontologische regels niet heeft nageleefd. Er wordt ook een centraal register van disciplinaire sancties en beroepsverbod bijgehouden.
Bovendien kan iedereen die vindt dat de tuchtregels niet werden nageleefd, een klacht indienen bij de FSMA. De FSMA heeft de regels en procedures voor de ontvangst, ontvankelijkheid en behandeling van klachten nog niet vastgelegd in een reglement.
FSMA heeft een FAQ gepubliceerd over de praktische uitvoering van de bankierseed: https://www.fsma.be/fr/faq/questions-et-reponses-faq-relatives-au-serment-bancaire-et-au-regime-disciplinaire-des
De tuchtrechtelijke maatregelen van de FSMA zullen geen afbreuk doen aan de prudentiële toezichtbevoegdheden van de ECB en de NBB, met name voor wat betreft de fit & proper vereisten.
Wanneer?
Het nieuwe systeem wordt in twee fases ingevoerd:
- In eerste instantie zullen de bovenvermelde verplichtingen op 15 januari 2025 van kracht worden voor personen die onderworpen zijn aan een fit & proper assessment en verantwoordelijke leidinggevenden binnen kredietinstellingen;
- in een tweede fase, vanaf 15 juli 2026, worden de bovenvermelde verplichtingen uitgebreid naar fit & proper personen en leidinggevenden die werken voor agenten van bank- en beleggingsdiensten, naar agenten van bank- en beleggingsdiensten die natuurlijke personen zijn, en naar personen die werken voor kredietinstellingen of agenten van bank- en beleggingsdiensten die rechtstreeks betrokken zijn bij bankactiviteiten of die bankdiensten verlenen op Belgisch grondgebied.
De inhoud van dit artikel strekt ertoe om algemene opmerkingen over het onderwerp mee te geven. Aarzel niet om contact met ons op te nemen als u meer informatie wenst.
