Stibbe e-book 2023: belangrijkste ontwikkelingen bestuursrecht en omgevingsrecht in blogs en podcasts
Ook dit jaar hebben wij voor u een Stibbe e-book samengesteld dat dit keer uit twee delen bestaat: een selectie van onze reguliere Stibbeblogs en podcasts die afgelopen jaar verschenen, gerangschikt naar thema (onderdeel A) én een bundeling van de Stibbeblogs die wij vanaf september 2023 in de aanloop naar en ter voorbereiding op de Omgevingswet publiceerden (onderdeel B).
In 2024 zullen de bestuursrechtadvocaten van Stibbe Amsterdam opnieuw regelmatig via Stibbeblogs en podcasts belangwekkende ontwikkelingen voor u signaleren en duiden.
Onderwerpen waarover we het komende jaar ongetwijfeld meer gaan horen zijn de volgende:
Thema 1: Omgevingswet
Na een lange aanloopfase is de Omgevingswet vanaf 1 januari 2024 in werking getreden. Daarmee gaan we vanaf dit jaar in de bestuurspraktijk en in de rechtspraak de eerste ervaringen opdoen met het nieuwe stelsel van het omgevingsrecht. We zijn benieuwd hoe bestuursorganen de beschikbare nieuwe instrumenten en nieuwe overleg- en participatieverplichtingen ter hand nemen en tot welke (nieuwe) omgevingsrechtelijke inzichten de bestuursrechter ons dit jaar brengt. Daarbij geldt dat het omgevingsrecht zoals wij dat kenden onder de werking van de Wet ruimtelijke ordening en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht ook de komende periode zijn relevantie behoudt in het kader van een juiste toepassing van het overgangsrecht. Gelijktijdig met de inwerkingtreding van de Omgevingswet is als gevolg van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen ook een nieuw stelsel van bouwtoezicht voor de nieuwbouw van bouwwerken in gevolgklasse 1 van kracht geworden. Met grote belangstelling volgen wij de ontwikkelingen op dit terrein voor u op de voet.
Thema 2: Responsief bestuursrecht en maatwerk
In het afgelopen jaar ging, in de nasleep van met name de kinderopvangtoeslagaffaire, veel aandacht uit naar het streven naar een meer responsief bestuursrecht: bestuursorganen moeten zich meer dienstbaar en mensgericht opstellen door meer oog te hebben voor het burgerperspectief en vanuit een realistisch mensbeeld vaker maatwerk te bieden bij het nemen van besluiten. Ook bestuursrechters geven er inmiddels blijk van via de band van het evenredigheidsbeginsel meer indringend te (willen) kijken naar de impact van (de gevolgen van) bestuurlijke besluitvorming in individuele gevallen. De wetgever, als derde actor in de Trias Politica, lift ook mee op deze beweging en is voornemens om op diverse manieren de maatwerkgedachte beter juridisch te verankeren. Dat zal onder andere plaatsvinden via een voorgenomen wijziging van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en via het nader verkennen van nieuwe vormen van constitutionele toetsing. Daarmee beoogt de wetgever de bestuurs(proces)rechtelijke bescherming van burgers, bedrijven en organisaties tegen de overheid te versterken. Na het verschijnen van een eerste pre-consultatieversie van het wetsvoorstel ter versterking van deze waarborgfunctie van de Awb begin 2023 zijn wij benieuwd welke vervolgstappen de wetgever in 2024 op dit terrein zal zetten. Ook nieuwe ontwikkelingen over de manier waarop bestuursorganen en bestuursrechters dit jaar vorm en inhoud zullen geven aan de roep om een responsiever bestuursrecht met meer maatwerk houden wij voor u in de gaten.
Thema 3: Klimaat
In 2023 heeft de rechtspraak over klimaatgerelateerde onderwerpen in bestuursrechtelijk opzicht sterk aan relevantie en belang gewonnen. In het kader van het streven naar een duurzame samenleving, een circulaire economie en het tegengaan van de ongewenste gevolgen van klimaatverandering scherpt de wetgever, mede ter voldoening aan internationale afspraken, relevante milieuregels steeds verder aan. In het kader van de energietransitie en de ambitie om in 2050 te beschikken over een CO2-neutrale energievoorziening zijn en worden allerlei duurzame energieprojecten gerealiseerd. Te denken valt aan projecten gericht op het genereren van windenergie, zonne-energie en energie uit biomassa. Het kabinet ziet in dit verband ook kansen voor het opwekken van kernenergie. Tegelijkertijd zien we steeds vaker dat burgers en milieuorganisaties, ook via het bestuursrecht, overheden en ondernemingen aanspreken om schade aan hun gezondheid en het leefmilieu te voorkomen of te beperken. Daarbij liggen niet alleen bestaande bedrijfsactiviteiten onder vuur, maar ook innovatieve projecten (zoals de opslag van CO2 en waterstof). Ook de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat zich dit jaar opnieuw in enkele klimaatzaken zal uitspreken, is in dit verband relevant en actueel. Wij verwachten dat ook in 2024 veel aandacht zal uitgaan naar deze onderwerpen, onder meer in het kader van de rechtspraak over de vaststelling van omgevingsplannen, de verlening van omgevingsvergunningen en verzoeken om handhaving, aanpassing of intrekking van eerder verleende vergunningen.
Het e-book is gemakkelijk te downloaden door te klikken op onderstaande button. Wij wensen u veel leesplezier! Mocht u vragen hebben, neemt u dan gerust contact met ons op.
