Het aankomende verbod op intersectionele discriminatie: de gevolgen voor het Nederlandse arbeidsrecht

Intersectionele discriminatie is een bijzondere vorm van discriminatie waarbij meerdere discriminatiegronden intrinsiek met elkaar verweven zijn. Deze verwevenheid van bepaalde persoonskenmerken levert een unieke identiteit op, die aanleiding kan geven tot specifieke vormen van uitsluiting. Binnen de Nederlandse (civiele) rechtspraak is deze vorm van discriminatie nog niet aan expliciet aan de orde gekomen. Dit is op zichzelf niet verwonderlijk, aangezien intersectionele discriminatie momenteel geen specifieke wettelijke grondslag kent binnen het Nederlandse (arbeids)recht.

De implementatie van de recente Europese Richtlijn 2023/970 zal hier verandering in brengen. Deze richtlijn verplicht lidstaten uiterlijk op 7 juni 2026 een expliciet verbod op intersectionele discriminatie in hun wetgeving op te nemen. Dit zal ook gevolgen hebben voor het Nederlandse arbeidsrecht, omdat werknemers zich in civiele procedures op deze grondslag kunnen beroepen en schadevergoeding kunnen vorderen. De implementatie van de richtlijn zal daarom naar verwachting leiden tot arbeidsrechtelijke geschillen over intersectionele discriminatie.

In deze annotatie gaan Astrid en Jeanne in op de mogelijke rechtsvorderingen die kunnen voortvloeien uit een schending van het verbod op intersectionele discriminatie. Te denken valt hierbij aan een verklaring voor recht, nakoming, materiële en immateriële schadevergoeding, of ontbinding van de arbeidsovereenkomst op verzoek van de werknemer met toekenning van een billijke vergoeding of schadevergoeding. In het licht hiervan zullen zowel rechters als het College, met het oog op effectieve rechtsbescherming, geacht worden een zorgvuldig beoordelingskader hiervoor te ontwikkelen.  

CRM 14 mei 2024, oordeelnummer 2024-39 en oordeelnummer 2024-40, JAR 2024/257 en JAR 2024/258