Bekrachtiging Europese Klimaatwet en onthulling klimaatpakket ‘Fit for 55’

Onlangs schreven wij een blogbericht over de Europese Klimaatwet, waarin het doel van een klimaatneutraal Europa tegen 2050 wettelijk zal worden verankerd. In het eerdere blogbericht gaan wij onder meer in op het voorlopig akkoord over de Klimaatwet dat het Europees Parlement en de Raad bereikten op 21 april jl. Vanwege recente ontwikkelingen schrijven wij deze update: het Europees Parlement heeft namelijk de Klimaatwet bekrachtigd en heeft daarin het doel van de Europese Unie over klimaatneutraliteit tegen 2050 bevestigd. Daarnaast onthulde de Europese Commissie op 14 juli het ambitieuze klimaatpakket ‘Fit for 55’. Inmiddels weten we dus niet alleen meer over het doel, maar ook over de weg ernaartoe. In dit blogbericht gaan we kort in op deze twee ontwikkelingen.

Bekrachtiging Europese Klimaatwet

Op 24 juni 2021 prijkte de bevestiging van het Europees Parlement over de Europese Klimaatwet op de voorpagina van het nieuws. Het informele akkoord van april (zie daarover uitgebreid ons eerdere blogbericht), wordt op deze manier door het Europees Parlement bekrachtigd. Hiermee wordt klimaatneutraliteit tegen 2050 voor de Europese Unie een wettelijk vastgelegd in de Europese Klimaatwet. Door de bekrachtiging van het Europees Parlement wordt met deze Klimaatwet de ambitie voor 2030 verhoogd door het realiseren van een ambitieuzer tussentijds doel voor 2030: de broeikasgasreductiedoelstelling wordt 55% ten opzichte van 1990, in plaats van de voorheen geldende broeikasgasreductiedoelstelling van 40%. Om deze reductie te bewerkstelligen wordt ingezet op zogenoemde ‘carbon sinks’ (koolstofputten, dat zijn systemen die meer CO2 opnemen dan dat zij uitstoten, zoals bossen). Daarnaast wordt een broeikasbegroting opgesteld en zal ook een doelstelling voor 2040 worden voorgesteld. Bovendien wordt er een Europese wetenschappelijke adviesraad inzake klimaatverandering opgericht.

Deze Klimaatwet zal binnen korte termijn door de Raad worden goedgekeurd, waarna deze verordening in het Publicatieblad zal verschijnen. Twintig dagen nadien zal de verordening in werking treden.

Klimaatpakket ‘Fit for 55’

Op 14 juli 2021 heeft de Europese Commissie het ambitieuze klimaatpakket ‘Fit for 55’ onthuld, met daarin vooruitstrevende voornemens om klimaatverandering aan te pakken en de CO2-uitstoot drastisch terug te dringen.  Het doel van het pakket is om een netto broeikasreductie van 55% tegen 2030 te bewerkstelligen.

Het ‘Fit for 55’-pakket bestaat uit een reeks onderling samenhangende voorstellen, die allemaal hetzelfde doel nastreven: zorgen voor een eerlijke, concurrerende en groene overgang tegen 2030 en daarna, aldus het pakket. In totaal versterkt het pakket acht bestaande stukken wetgeving en presenteert het vijf nieuwe initiatieven, die betrekking hebben op een reeks beleidsgebieden en economische sectoren: klimaat, energie en brandstoffen, vervoer, gebouwen, grondgebruik en bosbouw. De gekozen beleidsmix is een zorgvuldig evenwicht tussen prijsstelling, streefcijfers, normen en ondersteunende maatregelen. Hieronder zetten wij kort de voorstellen uiteen.

• Een herziening van het emissiehandelssysteem, oftewel het ‘Emissions Trading System’ (ETS). Dit zal strenger worden voor de luchtvaart door de uitfasering van de toewijzing van gratis emissierechten en zal uitgebreid worden tot andere sectoren, waaronder de zeevaart, het wegvervoer en gebouwen.
• Er komt een nieuw ‘Carbon Border Adjustment Mechanism’ (CBAM): de koolstofheffing aan de grens, waardoor de prijs op bepaalde geïmporteerde producten omhoog zal gaan.
• Er komen strengere CO2 emissienormen voor auto’s en bestelwagens. Het gebruik van schonere wagens en de overstap op elektrisch rijden wordt gestimuleerd. De Europese Commissie wil met strengere CO2-emissienormen bewerkstelligen dat in 2035 nieuwe auto’s geen CO2 meer uitstoten.
• Er wordt een nieuwe infrastructuur aangelegd voor alternatieve brandstoffen, waaronder noodzakelijke laadpalen.
• Een nieuwe regel van ReFuelEU met betrekking tot duurzamere vliegtuigbrandstoffen.
• Een nieuwe regel van FuelEU met betrekking tot schonere maritieme brandstoffen.
• Er komt een nieuw Sociaal Klimaatfonds en versterkte moderniserings- en innovatiefondsen.

Daarnaast heeft de Europese Commissie op 14 juli direct een aantal wetsvoorstellen gedaan ter bijwerking en herziening van de volgende richtlijnen en verordeningen, zoals ook uitgelegd in ‘Fit for 55’:

• Richtlijn 2003/96/EC tot herstructurering van de communautaire regeling voor de belasting van energieproducten;
• Verordening 2018/842 betreffende bindende jaarlijkse broeikasgasemissiereducties door de lidstaten van 2021 tot en met 2030 teneinde bij te dragen aan klimaatmaatregelen;
• Verordening 2018/841 inzake de opname van broeikasgasemissies en -verwijderingen door landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw;
• Richtlijn 2018/2001 II ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen;
• Richtlijn 2018/2002 betreffende energie-efficiëntie.

Het Europees Parlement en de Europese Raad buigen zich nog over het Commissievoorstel en de Europese Commissie kan dus nog op weerstand rekenen. Het klimaatpakket is zeer vooruitstrevend en kan worden gezien als het meest ambitieuze plan wat de EU tot nu toe heeft gepubliceerd. Wij zullen deze ontwikkelingen op de voet volgen.