Actualiteiten Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO)

Voorstel voor een richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid

Op 1 juni 2023 heeft het Europees Parlement tijdens de plenaire behandeling haar standpunt bepaald ten aanzien van het voorstel voor de Europese Corporate Sustainability Due Diligence Directive (“CSDDD”). Op grond van de CSDDD moeten bepaalde (zeer) grote EU- en niet-EU-ondernemingen een due diligence-beleid opstellen om de negatieve effecten van hun bedrijfsactiviteiten op de mensenrechten en het milieu te identificeren, te voorkomen of te beperken, en uiteindelijk te beëindigen. Daarnaast bevat de CSDDD maatregelen om de opwarming van de aarde en klimaatverandering tegen te gaan.

Het voorstel voor de CSDDD is op 23 februari 2023 gepubliceerd door de Europese Commissie (zie voor meer informatie daarover ons Artikel van 11 mei 2022). Op 1 december 2022 heeft de Europese Raad zijn positie ingenomen . De Raad stelde een flink aantal wijzigingen voor waarbij het voorstel van de Commissie werd genuanceerd en afgezwakt (zie voor meer informatie daarover ons Artikel van 26 april 2023). Ook het Europees Parlement stelt op zijn beurt een groot aantal wijzigingen voor ten opzichte van het voorstel van de Commissie (zie het overzicht van aangenomen amendementen).

Het is duidelijk dat de Commissie, de Raad en het Parlement nog niet op één lijn zitten. Op dit moment vinden onderhandelingen tussen de Commissie, de Raad en het Parlement over de definitieve tekst van de CSDDD plaats (de triloog). Het Nederlandse kabinet zet zich in voor het bereiken van een akkoord in de triloog, vóór de Europese Parlementsverkiezingen in 2024. Gezien de tegenstellingen is het echter afwachten hoe deze onderhandelingen gaan lopen en hoe de definitieve tekst van de richtlijn gaat luiden.

Overigens zijn ook in de Corporate Sustainability Reporting Directive verplichtingen opgenomen op het gebied van due diligence en klimaattransitie.  

Initiatiefwetsvoorstel Verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen

Tegelijkertijd is in Nederland bekend geworden dat de ministers van Buitenlandse Handel en van Economische Zaken en Klimaat het veelbesproken Initiatiefwetsvoorstel Verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen (“Initiatiefwetsvoorstel”) – met eenzelfde doelstelling als de CSDDD – in de huidige vorm niet zullen gaan uitvoeren. Nederland zou geen andere koers moeten gaan varen dan andere landen in de EU, aldus de minister van Buitenlandse Handel. Zie voor meer informatie over dit Initiatiefwetsvoorstel ons Blogbericht van 21 april 2021, het artikel van Jan-Maarten Schepel en Olivier Schotel in MvO 2022/3.6 en onze Alert van 27 januari 2023.

Herziening OECD Guidelines for Multinational Enterprises on Responsible Business Conduct

Op 8 juni 2023 heeft de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) een herziening van de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen (“OESO-richtlijnen”) gepubliceerd. De laatste wijziging van de OESO-richtlijnen vond plaats in 2011. Met deze ‘update’ worden de OESO-Richtlijnen op verschillende plekken uitgebreid, verduidelijkt en gemoderniseerd.

De OESO-richtlijnen bieden ondernemingen handvatten om met due diligence, ketenverantwoordelijkheid, mensenrechten, milieu en kinderarbeid om te gaan. Hoewel niet rechtstreeks afdwingbaar, staan de OESO-richtlijnen model in convenanten en (sector)afspraken, worden ze gebruikt bij de invulling van ‘harde’ ongeschreven zorgplichten en vormen ze – samen met de UN Guiding Principles on Business and Human Rights (“UN Guiding Principles”) – het normenkader waar de CSDDD op berust. Bovendien stelt de Nederlandse overheid de OESO-richtlijnen centraal in het nationale IMVO-beleid; van alle Nederlandse ondernemingen wordt verwacht dat zij deze naleven.

De herziening van de OESO-richtlijnen speelt in op sociale, ecologische en technologische uitdagingen waarmee samenlevingen en ondernemingen worden geconfronteerd. In de herziene OESO-richtlijnen wordt wederom uitgegaan van het principe van gepaste zorgvuldigheid in de gehele waardeketen -inclusief downstream- van ondernemingen. Daarnaast verwijzen de herziene OESO-richtlijnen nu tevens naar dierenwelzijnsstandaarden en bevatten deze een duidelijke omschrijving van klimaatverandering. Ook zijn de risico’s op schade aan biodiversiteit, ontbossing en vervuiling toegevoegd en wordt het belang van een rechtvaardige energietransitie vermeld.

Herziening G20/OECD Principles of Corporate Governance

Naast de actualisatie van de OESO-richtlijnen worden op dit moment ook de G20/OECD Principles of Corporate Governance (“Principes”) herzien. Deze Principes geven een kader voor corporate governance die beleidsmakers helpen het wettelijke, regelgevende en institutionele kader voor corporate governance te evalueren en te verbeteren, met als doel economische efficiëntie, duurzame groei en financiële stabiliteit te ondersteunen. Hoewel in beginsel gericht op beursvennootschappen, kunnen de Principes ook handvatten bieden voor de corporate governance van niet-beursgenoteerde ondernemingen.

Reden voor herziening van de Principes waren de COVID-19-pandemie en de risico’s die als gevolg daarvan aan het licht kwamen waar het klimaatverandering en andere ESG-onderwerpen betreft, alsmede het onvermogen van ondernemingen om crisissituaties het hoofd te bieden. In de herziene Principes is onder meer aandacht voor de ontwikkeling van digitale technologieën, ingewikkelde concernstructuren waarbij vennootschappen die met elkaar een groep vormen in verschillende jurisdicties zijn gevestigd, diversiteit en wordt verwezen naar de mogelijkheid van het houden van een hybride of volledig digitale algemene vergadering. Bovendien is een nieuw hoofdstuk toegevoegd over duurzaamheid en veerkracht. In lijn met de Europese ESG-wetsontwikkelingen wordt in dit hoofdstuk de nadruk gelegd op het belang van duurzaamheid, waaronder duurzaamheidsrapportage en de relatie met stakeholders.  

De ministerraad van de OESO heeft op 7 en 8 juni 2023 een aanbeveling gedaan ten aanzien van de herziening van de Principes, waarna deze ter goedkeuring worden voorgelegd aan de ministers van Financiën en de presidenten van de centrale banken van de G20 tijdens hun bijeenkomst op 17 en 18 juli 2023. De Principes zullen uiteindelijk worden bekrachtigd tijdens de 18^e G20 bijeenkomst met regeringsleiders op 9-10 september 2023 in India.

COSO Framework voor interne controle uitgebreid met duurzaamheidsrapportage

Op 30 maart 2023 hebben het Institute of Management Accountants (“IMA”) en het Commitee of Sponsoring Organizations of The Treadway Commision (“COSO”) een framework (supplemental guidance) gepubliceerd dat ondernemingen in staat stelt om effectieve interne controle over duurzaamheidsrapportace (“ICSR”) te bereiken. Dit framework is een uitbreiding van het bestaande COSO Interne Controle – Geïntegreerd Framework (“ICIF”). Het vernieuwde COSO framework biedt ondernemingen concrete handvatten om effectief interne controle te houden op financiële én duurzame bedrijfsinformatie aan de hand van praktijkvoorbeelden.

Het COSO framework werd gecreëerd in 1992 als antwoord op de bezorgdheid onder regelgevers en finance professionals over de kwaliteit van de financiële verslaglegging. In 2013 werd het framework geactualiseerd en groeide het uit tot een veel gebruikt framework voor interne controle. De 2023 update maakt het framework ook toepasbaar op niet-financiële informatie.

Meer aandacht voor biodiversiteit en ecosystemen: Nederlandse inzet

In onze vorige Corporate Update besteedden we reeds aandacht aan het thema biodiversiteit, naast de gevolgen van klimaatverandering, een sterk opkomend ESG-thema.

Op 26 april 2023 heeft de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (“Minister”) de Nederlandse inzet ten aanzien van biodiversiteit bekend gemaakt. De Minister noemt dit een logisch moment na afronding van COP15 en aanname van het Global Biodiversity Framework (GBF) eind 2022. De Minister is in navolging van de in juni vorig jaar gepubliceerde beleidsnotitie “Doen waar Nederland goed in is” voornemens de inzet op biodiversiteit binnen BHOS verder te versterken binnen vijf terreinen: i) een stijging van biodiversiteitsfinanciering, ii) een focus op natuurlijke oplossingen, iii) meer private mobilisatie, iv) inbedding van biodiversiteit binnen IMVO en v) handelsbeleid en aandacht voor het voorkomen van schade.

In het kader van de inbedding van biodiversiteit binnen IMVO verwijst de Minister naar het bevorderen van gepaste zorgvuldigheid in overeenstemming met de UN Guiding Principles en de OESO- Richtlijnen. In deze richtlijnen worden onder milieurisico’s ook risico’s voor biodiversiteit verstaan.

Nederland zet zich in het kader van de herziening van de OESO-richtlijnen, in voor het versterken van de biodiversiteitsbepalingen daarin. In het kader van de wetgevingsprocedure van de CSDDD zal het Kabinet aandacht (blijven) vragen voor klimaat en neemt daarbij biodiversiteit mee.