Kabinet kondigt NOW-4 en een wijziging van de omzetberekening aan

De NOW-4: voorwaarden gelijk aan de vijfde tranche van de NOW-3

Het kabinet benadrukt dat het afschalen van de beperkingen ertoe leidt dat de economie weer op eigen kracht kan draaien. In dat licht is het opvallend dat het kabinet toch een verlenging van de NOW aankondigt, die qua voorwaarden grotendeels gelijk is aan de vijfde tranche van de NOW-3. De subsidieperiode van de NOW-4 loopt van 1 juli tot en met 30 september 2021. De voorwaarden worden, zoals nu bekend, grotendeels gelijk. Dat wil zeggen dat ook onder de NOW-4 een omzetdrempel van 20% geldt om in aanmerking te komen voor de loonkostensubsidie. Het vergoedingspercentage is, net als onder de vijfde tranche van de NOW-3, 85%. De forfaitaire opslag blijft 40% en ook de maximale vergoeding per werknemer blijft twee keer het maximum dagloon. Wat wél verandert ten opzichte van de NOW-3 is de referentiemaand. Onder de NOW-3 is de referentiemaand juni 2020. Onder de NOW-4 wordt dit februari 2021. Het kabinet wijzigt de referentiemaand zodat een representatiever beeld van de actuele loonsom wordt gegeven. Dit kan voor veel werkgevers een voordeel zijn. Gedurende de maand februari 2021 waren strenge coronamaatregelen van kracht, die op dit moment, en mogelijk ook in de subsidieperiode (juli-september 2021), grotendeels zijn opgeheven. Bijvoorbeeld horecabedrijven zullen in de subsidieperiode meer personeel inzetten dan in de referentiemaand, waardoor zij waarschijnlijk niet snel te maken krijgen met een loonsomdaling. Wel moeten die werkgevers er rekening mee houden dat een hogere loonsom in de subsidieperiode (ten opzichte van de referentiemaand) er niet toe zal leiden dat de NOW-subsidie hoger wordt. De referentiemaand blijft het uitgangspunt. Het hanteren van een referentiemaand in een periode van strenge overheidsmaatregelen kan dus zowel voordelig als nadelig uitpakken. Relevant is bovendien dat met de NOW-4 de mogelijkheid om te reorganiseren wordt doorgezet. Onder de NOW-3 was het al mogelijk om de loonsom in de subsidieperiode met 10% te laten dalen ten opzichte van de referentiemaand. Ook onder de NOW-4 blijft dit in dezelfde mate mogelijk (het kabinet refereert hiernaar als de "loonsomvrijstelling" van 10%).

Bespreking twee dilemma's leidt tot de conclusie: TVL geen onderdeel meer van de omzet onder de NOW-3 en de NOW-4

Naast de aankondiging van de NOW-4 bespreekt het kabinet twee "NOW-dilemma’s", die voor veel werkgever nadelig hebben uitgepakt en die daardoor aanleiding gaven voor veel discussie. Het kabinet is zich bewust van de nadelige gevolgen voor deze werkgevers en bespreekt beide dilemma's inclusief de mogelijke oplossingen hiervoor. Het gaat om de volgende twee dilemma’s: (1) bij de subsidievaststelling wordt niet gecorrigeerd voor het omzetverlies, waardoor een loonsomdaling vrij snel tot een lagere vaststelling van de subsidie leidt en (2) de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) maakt onderdeel uit van de omzet voor de NOW. Het kabinet kiest ervoor om de NOW ten aanzien van het tweede dilemma aan te passen: de TVL zal niet langer tot het omzetbegrip van de NOW gerekend worden. Dit zal voor de NOW-4 gaan gelden en zal in de NOW-3 worden gewijzigd. Het eerste dilemma leidt niet tot een wijziging. Beide dilemma's worden hieronder apart besproken.

Geen wijziging van de afwezige correctie voor het omzetverlies bij een loonsomdaling

Dat bij de vaststelling van de NOW-subsidie wordt gecorrigeerd voor de loonsom, zonder daarbij rekening te houden met het omzetverlies, heeft tot veel onbegrip geleid bij werkgevers. Een daling in de loonsom leidt namelijk al snel tot een forse lagere vaststelling en terugvordering van de subsidie. Het kabinet benadrukt dat het een bewuste keuze is geweest om hierdoor werkgevers te stimuleren de loonsom gelijk te houden en aldus de werkgelegenheid te behouden. Omdat dit echter tot veel bezwaren heeft geleid, bespreekt het kabinet de mogelijkheid om bij de subsidievaststelling wél te corrigeren voor het omzetverlies. Het nadeel aan deze aanpassing is volgens het kabinet dat de doelstelling van de NOW in gevaar komt, omdat de prikkel om de loonsom gelijk te houden afneemt en de risico's op misbruik toenemen. Een ander nadeel zijn de uitvoeringsproblemen indien een dergelijke wijziging met terugwerkende kracht wordt ingevoerd voor de NOW-1. Een groot deel van de NOW-1 subsidies is inmiddels al vastgesteld. Het kabinet schat in dat het UWV 20.000 subsidies zal moeten aanpassen, wat veel tijd zal kosten. Daar komt bij dat met de genoemde correctie de NOW-1 (en de andere NOW-regelingen) met terugwerkende kracht wordt gewijzigd, waardoor werkgevers die vanwege de eerdere perikelen geen aanspraak hebben gemaakt op de NOW, zich mogelijk bij de rechter beroepen op het vertrouwensbeginsel, aldus het kabinet. Het kabinet ziet dit als een nadeel omdat dit mogelijk kan leiden tot extra druk op het UWV. Het kabinet acht de hiervoor besproken nadelen en risico's te groot en kiest er daarom niet voor om deze onderzochte wijziging in te voeren.

Wijziging TVL als onderdeel van het omzetbegrip voor de NOW

Het dilemma dat wel leidt tot een wijziging van de NOW is het feit dat de TVL onder de omzet valt op basis waarvan de NOW-subsidie wordt berekend. De TVL heeft hiermee invloed op de hoogte van de NOW-subsidie. Een hogere TVL leidt tot een hogere omzet, wat leidt tot een lager omzetverlies en een lagere NOW-subsidie. Ook over deze interactie tussen de TVL en de NOW is veel discussie geweest. Het kabinet besluit daarom om dit te wijzigen, en de TVL niet langer onder het omzetbegrip van de NOW te laten vallen. Hiermee wil het kabinet de solvabiliteitspositie van ondernemingen verbeteren. Wat waarschijnlijk ook meespeelt, is dat deze wijziging eenvoudiger te implementeren is dan de hiervoor besproken omzetdalingscorrectie. Het kabinet kiest er namelijk voor om de wijziging niet toe te passen in de NOW-1 en de NOW-2. In dat geval zou het UWV alle vaststellingsbesluiten (waarin de TVL een rol speelt) opnieuw moeten doorlopen en wijzigen. Om die reden zal enkel de NOW-3, waar de subsidievaststellingen nog moeten volgen, met terugwerkende kracht worden gewijzigd en zal de wijziging in de NOW-4 worden ingevoerd. Werkgevers die nog een aanvraag willen indienen voor de vijfde tranche van de NOW-3, kunnen hier rekening mee houden. Het 'probleem' van een mogelijk beroep op het vertrouwensbeginsel speelt ook in dit geval, zo bevestigt het kabinet, maar de verwachting is dat dit slechts betrekking heeft op een beperkt aantal werknemers.

Een mogelijk beroep op het vertrouwensbeginsel bij de rechter heeft de minister er overigens eerder niet van weerhouden om de NOW met terugwerkende kracht te wijzigen. De bepaling over voorafgaande instemming met openbaarmaking van gegevens is bijvoorbeeld later aan de NOW-1 toegevoegd, nadat veel werkgevers al een aanvraag hadden ingediend (zie hierover ook onze eerdere short read). Het verschil is wel dat eerdere wijzigingen van de NOW zijn ingevoerd gedurende de aanvraagperiode, waardoor werkgevers die nog geen aanvraag hadden gedaan en dat als gevolg van de wijziging nog wilden doen, die mogelijkheid hadden. De derde en vierde tranche van de NOW-3 worden nu aangepast zonder dat werkgevers nog een aanvraag kunnen doen. Een beroep op het vertrouwensbeginsel bij de rechter kan dan succesvol zijn. Voor werkgevers die een aanvraag hebben gedaan onder de derde of vierde tranche van de NOW-3, maar minder NOW-subsidie hebben gekregen door een hoge TVL, zal dit worden gecorrigeerd bij de subsidievaststelling.

Stibbe website over de NOW

De ontwikkelingen rondom de NOW-subsidie volgen elkaar in een snel tempo op en blijven door de aanhoudende coronacrisis zeer actueel. Daarom heeft het Stibbe NOW-team een speciale website over de NOW opgezet. Op deze website houdt dit team onder andere literatuur, rechtspraak, regelgeving en nieuwsberichten over de NOW bij. Daarnaast vindt u hier de belangrijkste parlementaire documentatie inzake de NOW. Ook staan op deze website onze short reads met een juridische duiding van de NOW-ontwikkelingen. Kortom, met onze website biedt het Stibbe NOW team u een up-to-date overzicht van de ontwikkelingen en inzicht in de juridische betekenis hiervan.

• Ga naar onze NOW-website www.stibbe-now.nl