Hoofdlijnen NOW: de Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid 1 april 2020

Opvallend aan de NOW is het volgende:

• De subsidie beperkt zich tot de loonkosten van werknemers die verplicht zijn verzekerd voor werknemersverzekeringen en voor zover het bedrag van € 9.368 niet wordt overschreden. Loonkosten met betrekking tot niet of vrijwillig verzekerde DGA’s vallen daarmee niet onder de subsidie. Het loon dat boven het genoemde maximum valt, wordt niet gecompenseerd. Voor topbeloningen wordt dus geen volledige subsidie gegeven.
• Werkgevers worden opgeroepen om werknemers in dienst te houden én door te betalen. Om die reden dienen werkgevers de loonsom zoveel mogelijk gelijk te houden met de loonsom van januari 2020. Indien de loonsom daalt, vindt een correctie plaats van 90% op de daling van de loonsom. De vraag is hoe dit uitpakt naar rato van werkgevers die te kampen hebben met een volledige omzetdaling versus een gedeeltelijke omzetdaling.  
• Als ijkpunt wordt de loonsom van januari 2020 genomen en vermenigvuldigd met drie. Het resultaat wordt afgezet tegen de loonsom in de maanden maart, april en mei 2020. De vraag is hoe dit uitpakt. Zo kan het zijn dat om niet corona-gerelateerde redenen de loonsom daalt. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan aflopende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. Daarnaast kan de loonsom in januari 2020 hoger zijn geweest als gevolg van betalingen die bij een bepaalde werkgever alleen in die maand plaatsvinden, zoals bonusbetalingen of winstuitkeringen. Op dit moment biedt de regeling geen ruimte om deze bedragen naar rato over het kalenderjaar te berekenen, zoals bij een WW-aanvraag gebruikelijk is. Werkgevers met een lagere loonsom zullen in ieder geval geconfronteerd worden met een terugbetalingsverplichting
• De subsidie wordt niet beperkt tot enkel de loonsom. Er wordt een vaste toeslag van 30% op toegepast. Deze toeslag dient ter compensatie van werkgeverslasten, zoals de pensioenbijdrage en het vakantiegeld. Er wordt in de toeslag geen rekening gehouden met verschillen per werkgever: voor iedere werkgever geldt een toeslag van 30%.
• Werkgevers dienen zelf op te geven wat het verwachte percentage aan omzetdaling is. Voor de berekening dient de omzet over het jaar 2019 te worden genomen gedeeld door vier, welke in beginsel afgezet wordt tegen de omzet in de maanden maart, april en mei 2020. De gekozen methodiek houdt geen rekening met specifieke bedrijfsomstandigheden en kan nadelig voor werkgevers uitpakken. Geen rekening wordt gehouden met het feit dat het gemiddelde uit 2019 mogelijk niet representatief is. Dit is bewust gedaan: de regeling moet eenvoudig zijn opdat zo veel mogelijk aanvragen op korte termijn kunnen worden afgehandeld.
• Voor de bepaling van de omzet van werkgevers in een groep geldt dat het gehele concern in aanmerking wordt genomen en dat buitenlandse vennootschappen hier ook in worden betrokken als sprake is van loon in Nederland. Dat kan voordelig zijn voor werkgevers die het personeel in een personeelsvennootschap hebben ondergebracht. Het probleem dat het omzetverlies wordt geleden in een andere vennootschap wordt immers ondervangen. Het is nadelig voor werkgevers in een groep waarin slechts een bepaald onderdeel verlies lijdt. Dat is ook een bewuste keuze. Volgens de regering dient het concern in zo’n geval de verantwoordelijkheid te nemen voor minder winstgevende entiteiten.
• De NOW is bedoeld om werkgevers snel tegemoet te kunnen komen. Om die reden wordt een voorschot verstrekt van 80% van de verzochte subsidie, te betalen in ten hoogste drie termijnen. Het valt op dat een beslistermijn van 13 weken geldt, al is het streven is om binnen twee tot vier weken de eerste betaling te doen. Het UWV heeft wel speelruimte. De termijn gaat namelijk pas lopen op het op het moment dat een volledige aanvraag is ontvangen. Het UWV beoordeelt of dat het geval is. Werkgevers kan worden gevraagd om nadere informatie te verstrekken, omdat het UWV de aanvraag nog niet volledig vindt. Het gevolg hiervan is dat de termijn langer wordt. Hoe dit zal uitpakken, moet nog blijken.
• De NOW bevat een artikel waarin verplichtingen zijn opgenomen. Hierin staat onder meer dat de werkgever de loonsom zo veel mogelijk gelijk dient te houden. Een belangrijke verplichting is daarnaast dat de werkgever de subsidie uitsluitend mag gebruiken voor betaling van de loonkosten. De subsidie kan dus niet worden gebruikt om andere kosten te dekken. Verder is opgenomen dat de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging moet worden geïnformeerd over de subsidieverlening. Is een dergelijk orgaan er niet, dan moeten de werknemers rechtstreeks op de hoogte worden gesteld. De vraag is of en in hoeverre het UWV deze verplichtingen zal (kunnen) controleren. Bij niet-naleving van deze verplichtingen kan de minister de betaling van een voorschot in ieder geval opschorten.
• De NOW bevat niet de eerder aangekondigde voorwaarde dat de werkgever geen werknemers mag ontslaan wegens bedrijfseconomische omstandigheden. Werkgevers die dit doen, krijgen wel te maken met een sanctie in de vorm van een correctie op de hoogte van de subsidie.

De NOW; wat houdt de regeling in?

De subsidie voor de loonkosten geldt voor werkgevers die worden geconfronteerd met een omzetdaling van tenminste 20%. De regeling is bedoeld om de gevolgen van de maatregelen tegen verspreiding van COVID-19 op te vangen. Een werkgever hoeft echter niet aan te tonen dat de omzetdaling wordt veroorzaakt door deze maatregelen.

De subsidie wordt gebaseerd op de loonsom en omzetverlies. De maximale subsidie bedraagt 90%. De subsidie geldt vooralsnog voor de loonsom over de maanden maart, april en mei 2020. De mogelijkheid om de NOW te verlengen is uitdrukkelijk opengehouden. De verlengde regeling kan nadere voorwaarden bevatten, die de toegang tot de regeling of de hoogte van de uitkering beperken.

Berekening subsidie

De subsidie wordt berekend met een formule:
A x B x 3 x 1,3 x 0,9

Daarbij is:

• A = percentage van de omzetdaling; en
• B= loonsom

Omzetdaling

Met het begrip omzet sluit de NOW aan bij de definitie van omzet in het jaarrekeningrecht. Werkgevers moeten zelf het percentage aan verwachte omzetdaling bepalen. Hiervoor dient de omzet over het jaar 2019 te worden genomen gedeeld door vier. Op die manier komt de gemiddelde omzet voor een kwartaal vast te staan: de referentie-omzet. Dit moet weer worden afgezet tegen de omzet die wordt verwacht in drie aaneengesloten maanden gelegen in de periode maart - 31 juli 2020. De werkgever heeft daarmee wat ruimte en kan de maanden mei, juni en juli kiezen, indien de omzetdaling niet direct zichtbaar is in maart of april.

Werkgevers in een groep dienen de omzet van de groep of het concern te nemen. Aangesloten wordt bij het groepsbegrip van rechtspersonenrecht (artikel 2:24b BW). Ook buitenlandse rechtspersonen kunnen in aanmerking worden genomen, voor zover sprake is van loonbetaling aan in Nederland sociaal verzekerde werknemers. De gehele omzet van een groep moet in aanmerking worden genomen bij de bepaling van het percentage aan verwachte omzetdaling.

Op deze manier wordt voorkomen dat daar waar personeel en omzetverlies niet samenvallen binnen dezelfde rechtspersoon, geen aanspraak kan worden gemaakt op subsidie. Een gevolg is echter ook dat verliesgevende werkgevers die onderdeel uitmaken van een concern waarin ook winstgevende activiteiten worden verricht, niet in aanmerking komen voor de subsidie. In dat geval moet het concern de verantwoordelijkheid nemen voor de entiteit die wordt getroffen door een omzetdaling.

Loonsom

Voor het bepalen van de loonsom sluit de NOW aan bij het sociale verzekeringsloon van alle werknemers. Dit is een ruim begrip, dat niet is beperkt tot enkel het maandsalaris. Er wordt een toeslag van 30% op toegepast om extra werkgeverslasten te dekken, zoals pensioenpremie en vakantiebijslag. Daarnaast is de subsidie beperkt tot een bedrag van € 9.368 per werknemer. Het gedeelte van de maandelijkse beloning dat boven dit bedrag komt, telt niet mee. Topbeloningen worden dus slechts deels gecompenseerd.

Een correctie vindt plaats bij de definitieve vaststelling van de subsidie. Op dat moment wordt namelijk gekeken naar de loonsom in de maanden maart, april en mei 2020. Dit geldt altijd, ongeacht of de omzetdaling ook over die maanden is berekend of over bijvoorbeeld mei, juni en juli 2020. Indien de loonsom lager is, omdat bijvoorbeeld werknemers uit dienst zijn gegaan of oproepkrachten niet zijn doorbetaald, dan wordt de subsidie naar beneden bijgesteld. De bedoeling is om werkgevers te stimuleren zoveel mogelijk werkgelegenheid te behouden.

Geen ontslag om bedrijfseconomische redenen

Aan het ontvangen van de subsidie wordt niet de voorwaarde gesteld dat geen ontslagen om bedrijfseconomische redenen plaatsvinden, zoals eerder werd aangekondigd. De regering heeft voor iets anders gekozen: een sanctie, indien een werkgever na 17 maart 2020 een verzoek heeft gedaan bij het UWV om de arbeidsovereenkomst te beëindigen wegens bedrijfseconomische redenen. In dat geval wordt het loon genomen dat de werknemer heeft genoten in het aangifte-vak van drie maanden en vermenigvuldigd met 50%. Dit bedrag wordt in mindering gebracht op de loonsom. De werkgever mist in dat geval dus een subsidie over 150% van het loon van deze werknemer. Van belang is in dit verband dat het gaat om werknemers waarvoor het UWV een ontslagaanvraag heeft ontvangen. Of het UWV de aanvraag toe- of afwijst is niet van belang.

Werkgevers wordt de mogelijkheid geboden om ontslagverzoeken die al zijn gedaan, binnen vijf dagen na inwerkintreding in te trekken. Het is niet duidelijk hoe dit wordt gecontroleerd. Mogelijk worden hiervoor binnen diverse afdelingen van het UWV gegevens uitgewisseld.

Aanvraag en voorschot

Aanvragen kunnen in ieder geval vanaf 14 april 2020 worden ingediend, waarbij het streven is om het loket een week eerder open te stellen. De exacte datum wordt gepubliceerd op de website van het UWV.

Na ontvangst van een volledige aanvraag beslist het UWV of aan de voorwaarden wordt voldaan. Als dat zo is, verstrekt het UWV een voorschot van 80% van de aangevraagde subsidie. Dit voorschot wordt uitgekeerd in drie termijnen. De beslistermijn van het UWV is 13 weken. Gestreefd wordt om de eerste termijn binnen twee tot vier weken te betalen. Het zal nog moeten blijken of het inderdaad zo snel zal gaan of dat werkgevers enige tijd moeten wachten op een subsidie.

Definitieve vaststelling

Binnen 24 weken na de periode waarover de subsidie is ontvangen, vindt de definitieve vaststelling plaats. De werkgever dient daartoe middels een formulier en een accountantsverklaring opgave te doen van de relevante loongegevens en omzetcijfers. Binnen vier weken wordt bekend in welke gevallen geen accountantsverklaring dient te worden verstrekt.

De vaststelling kan resulteren in een aanvullende betaling, aangezien het voorschot slechts 80% van de subsidie bedraagt. Het kan ook zijn dat een correctie plaatsvindt, omdat uiteindelijk meer omzetverlies is geleden dan verwacht. De vaststelling kan ook een terugbetaling tot gevolg hebben. Dit is het geval, indien een bijstelling plaats vindt omdat uiteindelijk minder omzetverlies is geleden dan verwacht, maar ook omdat de loonsom is gedaald en/of de werkgever een ontslagverzoek bij het UWV heeft ingediend.

Praktische aandachtspunten voor de NOW-aanvraag:

• De NOW-aanvraag kan in beginsel vanaf 14 april 2020 worden ingediend en wellicht al vanaf 6 april 2020. De exacte datum wordt door het UWV op vrijdag 3 april 2020 bekend gemaakt.
• De aanvraag dient in principe elektronisch gedaan te worden middels het formulier dat door het UWV op de website beschikbaar zal worden gesteld.
• De beslistermijn gaat pas lopen vanaf het moment dat er een volledige aanvraag is. Belangrijk is daarom de aanvraag zo compleet mogelijk te maken en alle financiële gegevens tijdig te verzamelen.
• De NOW loopt tot en met 31 mei 2020. Voor 1 juni 2020 zal worden beslist over een eventuele verlenging met drie maanden.

Update 2 april - 'Ontslag voor sommige bedrijven interessanter dan loonsubsidie'

Ea Visser en Emma van der Vos constateren in het Het Financieele Dagblad een fout in de nieuwe NOW-regeling zit. Als bedrijven minder dan 100% omzetverlies lijden, terwijl hun loonsom over de maanden maart tot en met mei is gedaald, kan dit leiden tot de behoorlijke korting op de subsidie. In dat geval lijkt het voordeliger om personeel alsnog te ontslaan dan een beroep te doen op de regeling. Dat kan volgens Ea en Emma niet de bedoeling van de regeling zijn. Lees verder op: https://stibbe.law/3aDgjfp

Meer over het coronavirus

Meer publicaties over de impact van het coronavirus leest u op onze website. Hier vindt u ook een lijst met contactpersonen binnen ons kantoor die u kunnen adviseren bij vragen over de implicaties van het coronavirus voor uw bedrijf.

> Ga voor meer informatie naar onze website over de NOW: www.stibbe-now.nl.