Hoe heilig is de grondwet? Over toetsing van formele wetten.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State deed op 1 maart 2023 uitspraak (ECLI:NL:RVS:2023:772) in een principiële zaak over de mogelijkheid voor rechters om wetten te toetsen aan de Grondwet en rechtsbeginselen zoals evenredigheid. Tom Barkhuysen, Annemieke Zwanenburg en Jake Tingen bespreken in deze podcast de achtergrond van deze uitspraak, de strenge rechtstraditie in Nederland, bescherming van burgers tegen de wet en de gevolgen van de uitspraak voor de Nederlandse bestuursrechtspraak.
Onder andere het toeslagenschandaal, maar in bredere zin ook de discussie over Nederlandse wetgevingskwaliteit, leidde tot hernieuwde interesse in de mogelijkheid om wetten te toetsen aan de Grondwet en rechtsbeginselen. In sommige gevallen loopt de rechter aan tegen de hardheid van de Nederlandse wet. Nederland kent echter een strenge rechtstraditie en staat het voor rechters niet toe om wetten te toetsen aan de algemene beginselen van bestuur.
Onder andere in het parlement en door juristen werd daarom gepleit om rechters deze mogelijkheid wel te geven. Zo zou burgers bijvoorbeeld meer bescherming worden geboden tegen hardvochtige wetgeving.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State maakte hier een principiële zaak van en deed op 1 maart 2023 uitspraak, die er op neer komt dat zij de verantwoordelijkheid over het toekennen van het recht om te toetsen aan beginselen legt bij de wetgever. De machtsbalans tussen wetgever en rechter kan pas veranderen wanneer de wetgever dat zegt.
Tom Barkhuysen, Annemieke Zwanenburg en Jake Tingen bespreken in deze nieuwe aflevering van Stibbe Legal Insights de uitspraak van de Grote Kamer van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 1 maart 2023, en de achtergrond waartegen deze tot stand gekomen is.
Deze en eerdere podcasts zijn te volgen via het podcastkanaal ‘Stibbe Legal Insights’ op Spotify en Apple Podcast.
