Actualiteiten UBO-registers en Europese ontwikkelingen
In deze update beschrijven we enkele actuele ontwikkelingen over de toegang tot en het raadplegen van de UBO-registers en gaan we in op enkele Europese ontwikkelingen, waaronder een recent gepubliceerde verordening waarin de UBO definitie wordt aangepast.
Wetsvoorstel beperking toegang UBO-register
Op dit moment is nog steeds geen informatieverstrekking uit de UBO-registers mogelijk als gevolg van het arrest van het Europese Hof van Justitie van 22 november 2022 (het "arrest") waarin werd bepaald dat publieke toegankelijkheid tot informatie in het UBO-register ongeoorloofd is. Om de toegang tot de registers weer (beperkt) mogelijk te maken is op 1 juli 2024 het wetsvoorstel Wijzigingswet beperking toegang UBO-registers met memorie van toelichting ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel wijzigt onder meer de Handelsregisterwet en bepaalt dat na inwerkingtreding, in plaats van de eerdere publieke toegankelijkheid, nog slechts de volgende personen toegang hebben tot de UBO-registers:
de bevoegde autoriteiten (zoals de belastingdienst, het FIOD en Dienst Justis), de Financial Intelligence Unit en de Wwft-instellingen (zoals banken, trustkantoren en notariskantoren), alsook personen met een legitiem belang;
partijen die toegang krijgen in het belang van de naleving van sancties en het toezicht en de handhaving daarop; deze groep overlapt grotendeels met de Wwft-instellingen; een voorbeeld van instellingen die vallen in deze categorie zijn schade- en zorgverzekeraars;
bestuursorganen en rechtspersonen met een overheidstaak waarvoor het in verband met een wettelijke of Europeesrechtelijke verplichting of bevoegdheid noodzakelijk is om UBO’s te achterhalen; en
partijen die staan ingeschreven in de UBO-registers, voor zover het hun eigen gegevens betreft.
Het wetsvoorstel is aangepast naar aanleiding van het advies dat de Afdeling advisering van de Raad van State (de "Raad van State") op 6 maart 2024 heeft uitgebracht. De Raad van State heeft onder meer geadviseerd om in de toelichting bij het wetsvoorstel in te gaan op recente Europese ontwikkelingen (zie hieronder voor meer informatie), in het bijzonder voor de invulling van het begrip 'legitiem belang' als voorwaarde voor de toegang tot de UBO-registers (zie sub a hierboven). Het wetsvoorstel bevat een bepaling om bij algemene maatregel van bestuur ("AMvB") het begrip 'legitiem belang' nader uit te werken. De Minister van Financiën (de "Minister") heeft op 1 juli 2024 als reactie op het advies van de Raad van State geschreven dat bij de uitwerking van de AMvB rekening zal worden gehouden met de Europese ontwikkelingen en het arrest. Het is nog niet duidelijk hoe dit er concreet uit zal zien.
Voor meer informatie over het arrest en het wetsvoorstel verwijzen wij naar onze Corporate Updates van 23 november 2022 en 13 juli 2023.
Raadplegen UBO-register - overgangsregeling
Tot het moment waarop de UBO-registers weer toegankelijk zijn, geldt in het kader van het Wwft cliëntenonderzoek een overgangsregeling, zoals bepaald in de brief van de Minister van 14 april 2022. Dit houdt in dat Wwft-instellingen voor het aangaan van een nieuwe zakelijke relatie gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld de bevestigingsbrief van de Kamer van Koophandel (“KvK”) of een screenshot van de UBO-registratie om aan te tonen dat er sprake is van een UBO-registratie.
Op 1 augustus 2024 wordt een nieuwe overgangsregeling van kracht. Juridische entiteiten kunnen vanaf die datum weer zelf hun eigen gewaarmerkte uittreksels uit het UBO-registers opvragen bij de KvK.1 Op 17 april 2024 werd door de Minister geschreven dat deze regeling al in zou gaan per 1 juni 2024, maar uit de website van de KvK en een mededeling van het Bureau Financieel Toezicht blijkt de regeling technisch pas uitvoerbaar vanaf 1 augustus 2024. Wwft-instellingen kunnen deze uittreksels vervolgens bij cliënten opvragen voor het aangaan van een nieuwe zakelijke relatie. Dit blijft een overgangsregeling totdat de Wwft-instelling zelf weer toegang heeft tot het UBO-register. Dan wordt ook de terugmeldverplichting die geldt voor Wwft-instellingen weer van toepassing. Voor meer informatie over de terugmeldverplichting verwijzen we naar onze Corporate Update van 27 januari 2023.
Recente Europese ontwikkelingen
Een nieuw pakket met Europese regelgeving op het terrein van het voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering (het "AML-pakket") is op 19 juni 2024 in het Europese Publicatieblad gepubliceerd. Het AML-pakket bevat onder meer een verordening ("AMLR") en een richtlijn ("AMLD6"). Voor meer informatie over het AML-pakket verwijzen wij naar de corporate update van 30 mei 2024. Eerder dit jaar informeerde de Minister van Financiën de Tweede Kamer over deze nieuwe Europese regelgeving.
De AMLR heeft directe werking in de Europese lidstaten en zal voor de meeste bepalingen vanaf 10 juli 2027 van toepassing zijn. De AMLD6 moet voor de meeste bepalingen met ingang van 10 juli 2027 zijn geïmplementeerd in nationale wet- en regelgeving. Wijzigingen die zien op de invulling van het begrip ‘legitiem belang’ moeten echter al op 10 juli 2026 zijn geïmplementeerd.
De AMLR – wijziging UBO-begrip
De AMLR wijzigt onder meer de UBO-definitie. Dit betekent voor veel ondernemingen dat zij bij het van kracht worden van het AML-pakket een nadere UBO analyse zullen moeten uitvoeren.
Op dit moment geldt als UBO van een BV een natuurlijke persoon die de uiteindelijke eigenaar is van of zeggenschap heeft over de vennootschap, via:
het direct of indirect houden van meer dan 25% van de aandelen in de vennootschap;
het direct of indirect houden van meer dan 25% van de stemrechten in de vennootschap;
het direct of indirect houden van meer dan 25% van het eigendomsbelang in de vennootschap;
feitelijke zeggenschap.
Indien geen UBO is achterhaald, of indien er enige twijfel bestaat of de achterhaalde persoon of personen de UBO is, respectievelijk zijn, dient de BV de zogenaamde “pseudo-UBO” te registreren: het hoger leidinggevend personeel van de BV zelf. In Nederland is dit het gehele statutaire bestuur.
Het AML-pakket voert onder meer de volgende wijzigingen door met betrekking tot het UBO-begrip:
De huidige ondergrens van “meer dan 25%” wordt verlaagd tot “25% of meer”. Het gevolg is dat meer personen als UBO zullen worden aangemerkt. Ook krijgt de Europese Commissie de mogelijkheid om een lagere ondergrens van in de meeste gevallen 15% vast te stellen voor bepaalde, bijvoorbeeld hoog-risico, categorieën vennootschappen.
In de AMLR wordt expliciet bepaald dat familiebanden tot feitelijke zeggenschap kunnen leiden. Tot op heden was er geen nadere duiding aan dit begrip gegeven.
De vrijstelling voor beursgenoteerde entiteiten om hun UBO’s te registreren in het UBO-register, zal alleen nog gelden bij een notering aan een Europese gereglementeerde markt en niet langer als de aandelen zijn genoteerd aan een beurs buiten de Europese Unie waarvoor vergelijkbare openbaarmakingsverplichtingen gelden. Als extra voorwaarde geldt bovendien dat uitsluitend natuurlijke personen op basis van stemrecht directe zeggenschap mogen hebben over de beursgenoteerde entiteit. Dit lijkt verstrekkende gevolgen te hebben voor beursgenoteerde entiteiten die nu gebruik maken van de vrijstelling. De toepasselijkheid van dit laatste criterium zal lastig te beoordelen zijn en de verwachting is dat weinig beursvennootschappen hieraan zullen voldoen. In de AMLR wordt geen aandacht besteed aan de vrijstelling voor registratie van de UBO’s die onder het huidige nationale recht van toepassing is op 100% directe en indirecte Nederlandse dochtervennootschappen van beursvennootschappen. Die vrijstelling lijkt dan ook onder de AMLR niet langer van toepassing.
De AMLD6 – invulling begrip ‘legitiem belang’
De AMLD6 wijst onder meer bepaalde groepen personen aan die geacht worden een legitiem belang te hebben bij toegang tot de UBO-registers. Dit zijn onder meer onderzoeksjournalisten, maatschappelijke organisaties die zich bezig houden met het voorkomen en bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering en bevoegde autoriteiten uit derde landen. Ook anderen die kunnen aantonen dat zij een legitiem belang hebben kunnen een verzoek indienen om toegang te krijgen tot de UBO-registers. De bepalingen rondom 'legitiem belang' zullen nader worden uitgewerkt bij AMvB.
- 1Wij begrijpen overigens dat de KvK dit in de praktijk reeds per medio juli 2024 mogelijk heeft gemaakt. Tekeningsbevoegde personen van de desbetreffende entiteit kunnen een UBO uittreksel opvragen door middel van een inlog met een DigiD.
